سنجش و تعیین معیارهای مکان یابی پارکینگ های محله ای در مناطق پرتراکم شهری (مطالعه موردی: منطقه 4 شهرداری تبریز)

چکیده: خودروهای پارک شده به صورت طولانی مدت، درهنگام شب و زمان های استراحت، درحاشیه ی خیابان ها وکوچه ها به ویژه در بافت های پرتراکم و مرکزی شهرها که غالباً کم عرض و متراکم و فاقد پارکینگ هستند، از یک سو فضای تردد را تنگ کرده و عبور و مرور محلی را مختل می کند و از سوی دیگر در معرض خطراتی چون سرقت و انواع ناامنی قرار می گیرند. به منظور نظم بخشی و ساماندهی به این قبیل خودروها احداث پارکینگ های محله ای تحت مالکیت افراد ساکن در محله به عنوان مناسب ترین راهکار موضوعیت پیدا کرده است، واضح است احداث پارکینگ های محله ای زمانی ازکارایی لازم برخوردار خواهد بود که کلیه معیارها و پارامترهای موثر در تعیین مکان آنها مدنظر قرار داده شود. با استفاده از تکنیک دلفی به منظور تعیین معیارهای اصلی برای مکان یابی پارکینگ های محله ای، از بین 14 عنوان معیار تعداد 8 عنوان بر اساس اجماع نظر کارشناسان که بالا ترین امتیاز( بیش از 7) کسب کرده بودند انتخاب و در مدل نهایی وارد گردیدند. مقایسه ترجیحی و دودویی معیارها، تخمین نسبت سازگاری مقایسات، از سه دیدگاه متفاوت؛ 1) از دیدگاه مردم ساکن در منطقه 2) از دیدگاه مسئولین شهر 3) از دیدگاه متخصصین، با استفاده از فرایند ahp و نرم افزار excel 2010 محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. معیارهای1) مالکیت2)مطلوبیت3)شعاع دسترسی4)عرض معابر 5)قیمت زمین 6)وسعت زمین 7)کاربری زمین و 8) ایمنی، جزو 8 معیار اصلی انتخاب گردیدند. پس از سنجش و مقایسه دودویی معیارها درفرایند ahp از بین 8 عنوان معیارذکر شده، معیارهای مالکیت، مطلوبیت و شعاع دسترسی جزو سه معیار اول از هر سه دیدگاه مطرح شده، رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. 59 درصد از مجموع ساختمانهای فرسوده و فاقد پارکینگ در مناطق پرتراکم شهری مورد مطالعه (منطقه 4 شهرداری تبریز) بنا به دلایل: 1) عرض کم کوچه2) ماشین رونبودن کوچه 3) مساحت کم زمین 4) شیب زیاد و یا سایر عوامل، در فرایند بازسازی آنها، امکان احداث و استفاده از پارکینگ درحال حاضر وجود ندارد. نتایج حاصل از این تحقیق: 1) ایده ی طرح پارکینگ های محله ای به صورت مالکیت و یا اجاره ای، به عنوان بهترین و مناسب ترین راهکار در این زمینه تشخیص داده شد. 2) به منظور مکان یابی بهینه پارکینگ های محله ای، معیارهای مالکیت، مطلوبیت و شعاع دسترسی نقش اساسی را ایفا می کنند. 3) بین تقاضای پارکینگ در بافت های پرتراکم شهری و امکان تأمین و عرضه آن در داخل فضای مسکونی، عدم تعادل وجود دارد. واژگان کلیدی: معیارهای مکان یابی، پارکینگ های محله ای، تکنیک دلفی،ahp ، gis، شهر تبریز